Co bierze się pod uwagę podczas obliczania śladu węglowego?

Rozwój technologii i cywilizacji sprawił, że obecnie życie jest dużo łatwiejsze niż jeszcze kilkanaście czy kilkadziesiąt lat temu. Niestety z tym rozwojem wiążą się też pewne wady, z którymi świat musi się teraz mierzyć. 

Zmiany klimatyczne, które spowodowane są w dużej części czynnikami antropogenicznymi, stanowią obecnie najpoważniejszy problem środowiskowy. Z tego też względu rządy, organizacje pozarządowe, różnego rodzaju instytucje, przedstawiciele przemysłu i biznesu oraz inne tego typu podmioty wdrażają działania, które mają na celu zatrzymanie zmian klimatycznych poprzez redukcję negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko. W tym celu konieczne było stworzenie pewnego rodzaju wskaźnika, który będzie określał to, czy podejmowane działania są prawidłowe i jaki jest ich realny wpływ na ochronę środowiska. Tak właśnie powstała idea śladu węglowego, która ma obecnie bardzo duże znaczenie w kontekście kontrolowania działań człowieka. 

Czym jest ślad węglowy?

Ślad węglowy (ang. carbon footprint) to wskaźnik, który określa całkowitą emisję gazów cieplarnianych podczas pełnego cyklu życia danego produktu np. przedsiębiorstwa. Jest on wyrażony jako ekwiwalent dwutlenku węgla na jednostkę funkcjonalną produktu (CO2e/jedn. funkcjonalna). Warto jednak pamiętać, że wskaźnik ten odnosi się do wszystkich gazów cieplarnianych, a nie tylko do dwutlenku węgla. Z tego też względu zaliczyć do tej grupy należy również metan, podtlenek azotu i wszelkie inne tzw. gazy szklarniowe, czyli cieplarniane. 

Ślad węglowy zaraz obok śladu wodnego (suma pośredniego i bezpośredniego zużycia wody przez konsumenta), stanowi również element śladu środowiskowego, czyli ekologicznego. Pozwala to porównać ludzką konsumpcję zasobów naturalnych z tym jakie zdolności posiada nasza planeta do ich regeneracji. Ślad środowiskowy jest szacowaną liczbą hektarów powierzchni lądu i morza, potrzebnych do zrekompensowania zasobów zużytych na konsumpcję i absorpcję odpadów. 

Pierwszym krajem, w którym wprowadzono do użytku ślad węglowy i zaczęto go obliczać dla poszczególnych produktów lub nawet całych przedsiębiorstw, była Wielka Brytania. Obecnie idea ta działa już w wielu innych krajach, nie tylko Europy, ale także całego świata. 

Jak oblicza się ślad węglowy?

Chcąc obliczyć emisję gazów cieplarnianych podczas cyklu życia wybranego produktu, niezbędne było stworzenie uniwersalnej i jednolitej metody, z której będą mogli korzystać wszyscy zainteresowani. Pierwszym i najpowszechniej użytkowanym sposobem obliczania śladu węglowego w Polsce jest specyfikacja Publicly Available Specyfication 2050 (PAS 2050), która została opracowana przez British Standards Institute (BSI). 

Natomiast kolejną, nowszą i obecnie najdokładniejszą metodą obliczania śladu węglowego jest norma ISO 14067:2013, opublikowana w 2013 roku, która posiada status międzynarodowy. Korzystając z tych narzędzi, można obliczyć ślad węglowy, co polega na zsumowaniu gazów cieplarnianych generowanych na każdym etapie produkcji danego produktu i podzieleniu wyniku przez ilość wyprodukowanych wyrobów. W ten sposób uzyska się ślad węglowy jednego wytworzonego w danej firmie produktu. W taki sam sposób można obliczyć ślad węglowy np. dla całego przedsiębiorstwa. 

Jakie aspekty bierze się pod uwagę podczas obliczania śladu węglowego?

Aspekty, jakie będą brane pod uwagę podczas obliczania śladu węglowego zależą w dużej mierze od tego, czy obliczamy ślad węglowy jednego produktu, człowieka, organizacji, państwa czy innych podmiotów. 

Nie zmienia się jednak faktu, że w każdym z tych przypadków ślad węglowy oblicza się, sumując emisję gazów cieplarnianych na każdym etapie działalności danego podmiotu lub produkcji wyrobu. Oznacza to, że w przypadku np. śladu węglowego przedsiębiorstwa, brane będzie pod uwagę:

• jego zużycie energii elektrycznej oraz sposób jej pozyskania, 
• wydobycie niezbędnych surowców, 
• wytworzenie poszczególnych części i materiałów niezbędnych do stworzenia danego produktu, 
• transport, 
• magazynowanie,
• użytkowanie,
• recykling i wiele więcej. 

Każdy z etapów, z jakich składa się proces produkcji danego produktu, jest tutaj tak samo ważny i będzie brany pod uwagę przy wyliczeniach. 

W czym może pomóc poznanie wielkości śladu węglowego?

Poznając ślad węglowy, wiemy, ile gazów cieplarnianych generujemy podczas realizacji określonych działań lub produkowania danego wyrobu. Pozwala to oszacować wpływ danej działalności na środowisko i stale kontrolować to, jak zmienia się ten wpływ po wdrożeniu nowych rozwiązań. W ten sposób można bardzo skutecznie minimalizować negatywny wpływ działalności człowieka na środowisko, co jest bardzo ważną kwestią w obecnych czasach.